De Keuze van Kas is terug van weggeweest! Lees de vorige afleveringen hier en hier.
Jarvis Cocker & Chilly Gonzales - Room 29
Onlangs plaatste een vooraanstaande muziekwebsite een lijstje van de volgens hen vijftig beste albums die in de jaren ’90 onder de Britpop-vlag verschenen. Spannend zou natuurlijk zijn wie van de voor de hand liggende rivaliserende aandachtstrekkers uit die tijd, Blur of Oasis, op nummer één was geëindigd. Zou daarmee dan die zogenaamde strijd eindelijk een beetje beslecht zijn? Maar nee, tot mijn grote vreugde stond zowaar Pulp bovenaan! Zij maakten dan ook met Different Class (niet eens hun beste album vind ik) het ultiem sardonische werkje over die typisch Britse klassenstrijd. Jarvis Cocker, die zelf nooit iets met die term britpop te maken wilde hebben, was als ultieme outsider en observant wat mij betreft ook veruit de scherpste tekstschrijver van dat tijdperk. En in de wijze waarop hij die teksten naar voren bracht eerder een waanzinnige verhalenverteller en acteur dan zomaar een zanger. Na het uiteenvallen van zijn band maakte hij nog twee vermakelijke soloplaten, maar legde zich daarna toe op het schrijven van essays en het presenteren van radioprogramma’s. Uit een interview begreep ik dat hij alleen nog muziek wil uitbrengen als het daadwerkelijk iets aan zijn oeuvre toevoegt. Die instelling zouden meer artiesten mogen hebben, maar toch zijn zijn stem en pen wel een gemis voor de mensheid. Hoe dan ook is er nu eindelijk iets nieuws, dat wat mij betreft zéker iets toevoegt. Alhoewel Cocker ditmaal enkel voor de teksten zorgt. De begeleidende muziek is van pianovirtuoos Chilly Gonzales, die ongrijpbare cultentertainer die klassieke muziek beheerst maar ook rapmuziek maakt en zichzelf vooral niet al te serieus neemt. Hun plaat verschijnt op het prestigieuze Deutsche Grammophon en de twee zijn er trots op dat dit in de honderdnegentienjarige historie van dat label de allereerste titel is die vergezeld dient te gaan met een Parental Advisory-sticker. Room 29 is een welhaast Schubertiaanse songcyclus, dat zich richt op deze specifieke kamer in een historisch hotel, het Chateau Marmont in Hollywood. Daar hebben sinds de jaren ’20 van de vorige eeuw allerhande excessen en tragedies van filmacteurs en andere ‘belangrijke piefen’ afgespeeld. Zoals Cocker op een nummer van Different Class levens bezong vanuit het perspectief van een bed, zo bezingt hij nu de spoken van het verleden waar de kamer (en soms de piano in die kamer) getuige van geweest moet zijn. Het verleden wordt geromantiseerd, maar vervolgens wordt deze romantisering ook weer doorgeprikt. De kamer staat symbool voor de illusie die film ons brengt (‘a trick of the light’), een illusie waar vele eenzame zielen achter schuil blijken te gaan en waar degene die de illusie ondergaat na het doorzien ervan ook onvermijdelijk eenzaam bij achterblijft. Met teksten als ‘Is there anything sadder than a hotel room that hasn’t been fucked in?’ en ‘You are such a jerk / You are a tearjerker / You don't need a girlfriend / You need a social worker’ blijkt Cocker na al die jaren afwezigheid nog doodleuk op zijn vertrouwde niveautje te zitten. Toch is zijn rol in dit project eigenlijk maar van ondergeschikt belang. Het verhaal van deze eenzame kamer wordt op de eerste plaats verteld door Gonzales’ pianospel, dat hoogst romantisch maar nooit clichématig klinkt. De vele instrumentale intermezzo’s - soms vergezeld door stukken ‘spoken word’ van filmhistoricus David Thomson, heel soms met een strijkkwartet - maken minstens zoveel indruk als de liederen. Dit is geen plaat die ooit in enig zogenaamd belangrijk lijstje terecht zal komen, maar wel een indringende luisterervaring voor wie het aandurft z’n illusies te laten doorprikken en de eenzaamheid van het leven te omarmen.
Timber Timbre - Sincerely, Future Pollution
‘Floating cathedral’ is een term die ik een aantal keer voorbij hoor komen op deze nieuwe plaat van de Canadese band Timber Timbre. Ik heb opgezocht waar die term voor staat, maar er niks over kunnen vinden. Wat ik ieder geval steeds voor me zie is een ‘plastic soep’, zo’n eiland van menselijk afval zoals die door onze oceanen drijven. Dat heeft natuurlijk te maken met de grimmige titel van deze plaat en verdere teksten die vol staan met verwijzingen naar consumentisme en bijbehorende catastrofes. Die actuele thematiek lijkt aanvankelijk te wringen met de muziek van Timber Timbre, die altijd spookachtig buitentijds aandeed. Hun eerste paar platen klonken vooroorlogs folky, op de vorige paar hing een jaren ’50-sfeertje. De jaren ’50 van Roy Orbison, maar dan wel door een verwrongen, Lynchiaanse, lens. Sentimenteel, sensueel en sinister. Broeierig onder de oppervlakte. Schijnbaar losstaand van de wereld om ons heen. Ditmaal klinken echo's van de jaren ’80 door, met synthesizerklanken die een beetje zeeziek maken, funky gitaartjes die een koortsdroom begeleiden. De bizarre donkere croonstem van Taylor Kirk, die altijd minstens zoveel lijkt te dreigen als te verleiden, zal in elk muzikaal landschap wel gedijen. Die stem geeft dat landschap onvermijdelijk iets apocalyptisch, waarmee deze thematiek de band eigenlijk als gegoten zit. Binnenkort ga ik ze live zien en ik zie ernaar uit door deze ecobluesklanken dan verder verontreinigd te raken.
Father John Misty - Pure Comedy
The comedy of man starts like this
Our brains are way too big for our mothers' hips
And so Nature, she divines this alternative
We emerged half-formed and hope that whoever greets us on the other end
Is kind enough to fill us in
And, babies, that's pretty much how it's been ever since
Dit zijn de gezellige openingsregels van ‘Pure Comedy’, het openingsnummer van Father John Misty’s gelijknamige nieuwe plaat. Wat volgt is een bestudering van het wezen Mens, met al z’n pathetische verlangens naar zin en betekenis, waarmee het zichzelf tot het centrum van het universum wil bombarderen en daarmee constant z’n eigen ondergang gedoemd is te schrijven. Het doet denken aan het boek Godverdomse dagen op een godverdomse bol van Dimitri Verhulst, waarin de menselijke geschiedenis in dezelfde tragische wetmatigheden beschreven wordt. Misty deelt zijn gitzwarte humor met de Vlaamse auteur, maar de slotregels van het nummer - die ik hier niet zal weggeven - bieden een uiterst bescheiden, maar daardoor niet minder gloedvolle, humanistische hoop. Met z’n seksuele virtual reality-fantasieën lijkt de volgende track ‘Total Entertainment Forever’ enige broodnodige luchtigheid te brengen, tot je je realiseert dat dit de schijnluchtigheid van het zelfbedrog betreft, entertainment als Soma voor het volk. In het nummer dat daarop volgt, ‘Things That Would Have Been Helpful to Know Before the Revolution’, heeft de mensheid om een ecologische catastrofe op het nippertje te voorkomen zichzelf terug naar een natuurstaat gebracht, om van daaruit voor een tweede keer precies dezelfde fouten te gaan maken. In ‘Ballad Of A Dying Man’ checkt een man voor de laatste keer zijn newsfeed voordat-ie z’n laatste adem uitblaast, om te zien wat hij zal moeten missen. En zo gaat dit dus vrolijk vijfenzeventig minuten door. Naarmate de plaat vordert dringen er steeds meer metaperspectieven naar voren, die de gewichtige onderneming van deze conceptplaat een beetje ridiculiseren. In het heerlijk voort meanderende ‘Leaving LA’ neemt Misty alvast een voorschotje op de ‘reacties’: Oh great, that's just what we all need / Another white guy in 2017 / Who takes himself so goddamn seriously. En in ‘The Memo’ openbaart deze plaat zich als toch ook maar een product onder producten (Do you usually listen to music like this? / Can we recommend some similar artists?). Al dit onsubtiele sarcasme maken de troostrijke woorden die in de laatste paar nummers de boventoon voeren er niet minder geloofwaardig en ontroerend op. Je zou verwachten dat de luisteraar tegen die tijd wel volledig buiten adem moet zijn, maar over de muziek hebben we het nog niet gehad. Die zorgt voor een constante toevoer van zuurstof, met haar weelderige orkestraties en mierzoete melodieën. Over elk detail op deze plaat is nagedacht. Maar het meest nagedacht is toch wel over Father John Misty zelf. Deze arrogant schmierende onheilsprofeet die niks heerlijker vindt dan een eikel gevonden te worden, is immers slechts de spreekbuis van Josh Tillman, een zachtmoedige kerel die een trits mooie maar onopvallende folky platen onder z’n eigen naam uitbracht en drummer bij Fleet Foxes was voordat zijn personage hem vond. Dat personage behoort potsierlijk te zijn, omdat het een beroep durft te doen op zoiets potsierlijks als De Waarheid. Op de momenten dat dat potsierlijke doorbroken wordt doordat de relativerende romanticus achter de showbizzdoempredikant naar voren treedt, wordt die waarheid extra waar en waardevol. De vorige twee Father John Misty-platen (Fear Fun uit 2012 en I Love You, Honeybear uit 2015) waren ook bepaald niet misselijk, en muzikaal gevarieerder bovendien, maar waar daar gezocht werd naar een synthese van vorm en inhoud - en die zeer misbruikte en diffuse begrippen van authenticiteit en artificialiteit - valt op dit derde deel alles helemaal op z’n plekje. Hoe lang we ook nog maar mogen aanklooien in dit prachtige tranendal, dit document van onze onversneden komedie zal niet onopgemerkt zijn gebleven. Of nou ja, laten we ons dat maar wijsmaken dan. Pure Comedy is op z’n minst dé plaat die de mensheid momenteel nodig bleek te hebben. Ook niet mis.